استاد احمد قاسمی از اساتید حوزه علمیه قم در گفتگو با خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی نشست دوره ای اساتید به موضوع «حکمت 444 نهج البلاغه به روایت امامزاده ناصرالحق» پرداخت.

/270/260/21/

این خطیب حرم حضرت معصومه سلام الله علیها در ابتدای گفتگو خاطرنشان کرد: «حکمت» یعنی سخن کوتاه، اما پرمعنا، که دانشی همراه با عمل و بینش است. در حکمت ۸۰ می‌ خوانیم امیرالمؤمنین علی علیه السلام فرمودند: "الحکمة ضالة المؤمن فخذ الحکمة ولو من اهل  النفاق" حکمت گمشده مؤمن  است هرجا بیابدش  آن را برمی‌گیرد.

وی افزود: در این بیان به یکی از این حکمت‌ ها اشاره می ‌کنیم که انسان های وارسته‌ ای چون امامزاده ناصرالحق ها در مسیر روایتگری آن بودند و ما را در طول تاریخ به این کلام نورانی امیرالمؤمنین علیه السلام رسانده اند.

استاد احمد قاسمی در ادامه بیان کرد: سید ابوطالب آملی در تیسیر المطالب از امامزاده ناصرالحق روایتی را از امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب علیه السلام بیان می کند؛ روایتی که سید رضی رضوان الله علیه که خود، از نوادگان این امامزاده واجب التعظیم است، در حکمت های نهج البلاغه آورده است.

وی یادآور شد: در تیسیر المطالب می خوانیم: «وَ بِهِ قَالَ حَكَى الْقَاضِي أبو عَبْدِ الله الْوَلِيدِي فِي كِتَابِ الأَلْفَاظِ، عَنِ النَّاصِرِ لِلْحَقِّ الْحَسَنِ بن عَلِيٍّ عليه السلام، قَالَ: سَمِعْتُهُ يَقُولُ: كَانَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيٌّ عليه السلام، يَقُولُ فِي خُطْبَتِهِ: قَلِيلٌ مَدُومٌ عَلَيْهِ خَيْرٌ مِنْ كَثِيرٍ مَمْلُولٌ مِنْهُ، إِذَا أَضَرَّتِ النَّوَافِلُ بِالْفَرِيضَةِ فَارْفُضُوهَا، قَالَ: وَسَمِعْتُهُ - يَعْنِي النَّاصِرَ عليه السلام-، يَقُولُ وُ يَرَدِّدُ هَذَا كَثِيراً: مَنْ أَخَافَكَ حَتَّى يَطْرَحَكَ فِي الأَمْنِ خَيْرٌ مِمَّنْ أَمَّنَكَ حَتَّى يَطْرَحَكَ فِي الْخَوْفِ.» (تيسير المطالب في أمالي أبي طالب؛ ص: 527)

این استاد حوزه علمیه قم افزود: بخشی از این روایت را به عنوان حکمت 444 نهج البلاغه می خوانیم: کار اندکی که پیوسته بر آن مداومت شود، بهتر است از کار زیادی که از آن خسته و دل زده شد. "قلیل تدوم علیه خیر من کثیر مملول منه"

شرح عرفانی و اخلاقی این حکمت نورانی و سنجیده

وی اظهار داشت: امیرالمؤمنین علی علیه السلام ناظر به راه سیرو سلوک الی‌الله است؛ چرا که در مسیر بندگی و تهذیب نفس، دوام و استمرار در عبادت مهمتر از حجم و شدت آن است.

نکته اول:

این استاد سطوح عالی حوزه ابراز داشت: اصل، ثبات در سیر و سلوک است؛ تأکید می کنم که سلوک معنوی و الهی نیازمند «استمرار» است؛ چون دل انسان سالک، همچون خاکی است که اگر مرتب آبیاری شود، بارور می گردد؛ اما اگر گهگاهی آبی بیابد و قطع شود، نه ریشه ای در دل می دواند و نه موجب ثمری می‌شود.

نکته دوم:

استاد احمد قاسمی در ادامه گفتگو با خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی نشست دوره ای اساتید خاطرنشان کرد: نکته دیگری که از این کلام نورانی حضرت امیر علیه السلام به دست می آید، آن است که کمی عمل اما با دوام، نشانه حضور دائم در یاد خداست؛ در حالی که کار زیاد و ناپایدار، بیشتر، زاده هیجان موقت است.

نکته سوم:

وی تأکید کرد: بر اساس حکمت 444 نهج البلاغه، امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب علیه السلام نسبت به خطر ملالت در عبادت هشدار می دهند که زیاده روی بدون ظرفیت دل را خسته می کند؛ وقتی عبادت از حالت عشق بیرون می آید و به عادت یا اجبار  تبدیل شود، ملالت و دلزدگی ایجاد می کند و انسان از سیر معنوی باز می ماند.

نکته چهارم:

استاد احمد قاسمی اظهار داشت: عرفا گفته اند در راه عشق استمرار مهمتر از شتاب است و پیوستگی نشانه صدق است. کسی که با اخلاص و عشق عمل می ‌کند در کارش ثبات دارد؛ اما کسی که برای ریا و تظاهر و یا هیجان لحظه ای قدمی برمی ‌دارد، زود دل زده می شود؛ پس دوام در عمل علامت صدق نیت و پایداری قلب است.

نکته پنجم:

این خطیب حرم حضرت معصومه سلام الله علیها خاطرنشان کرد: از نگاه روان شناسی امروز نیز این سخن امیرالمؤمنین علی علیه السلام یک اصل بنیادی در مدیریت رفتار و انگیزه است؛ چراکه پیوستگی در رفتار کوچک، تغییر بزرگ می سازد؛ به تعبیری چند مؤلفه باید لحاظ گردد که در ادامه بیان می کنیم.

الف: قانون عادت های کوچک: پژوهش‌های فراوانی نشان داده اند که ایجاد عادت های کوچک اما پایدار، مانند مطالعه روزانه ده دقیقه و یا اذکار کوتاه روزانه، اثرات عمیق‌تری در ذهن و شخصیت انسان دارند تا تلاش‌ های سنگین و مقطعی؛ چون مغز به استمرار پاسخ می دهد. نه به شدت.

ب: اصل جلوگیری از فرسودگی : انجام کار زیاد و بدون برنامه، منجر به خستگی ذهنی و روحی و در نهایت، دلزدگی می‌شود؛ همانطور که امیرالمؤمنین علی علیه السلام در بیانی فرموده اند که کار زیاد ولی خسته کننده، ماندگار نیست و روح را فرسوده می سازد.

ج: اصل لذت تدریجی : وقتی کاری را کم‌ کم ولی با استمرار انجام دهیم، مغز ما لذت آن را در حافظه بلندمدت ثبت می کند؛ اما اگر به شکل افراطی انجام دهیم، دستگاه مغز اشباع شده و لذت از بین می ‌رود، همان چیزی که امام علیه السلام فرمودند «... ملول و خسته کننده باشد»

استاد احمد قاسمی خطیب در کلام پایانی گفتگو با خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی نشست دوره ای اساتید تأکید کرد: جا دارد تا همه عزیزان، مخصوصا حوزویان و طلاب بزرگوار، این حکمت نورانی نهج البلاغه، را نصب العین خود قرار دهند.