استاد مرتضی کریم پور از اساتید حوزه علمیه قم در گفتگو با خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی نشست دوره ای اساتید به موضوع «عرصه هایی برای استجابت دعا» پرداخت.

/270/260/21/

به هنگام ریزش اشک و رقت قلب

این استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم در ابتدای گفتگو خاطرنشان کرد: صائب تبریزی به زیبایی سرو د:

چون نیست درد دل ما نوشتنی          از اشک خود دو سطر به ‌ایما نوشته‌ ایم

وی افزود: اشک حقیقی غبار غم از دل و دیده می ‌زداید و فضایی روشن از معنویت، سبکبالی و آرامش روانی برای انسان فراهم می ‌کند و در پی آن حالت نشاط و طراوت روحی به افراد دست می ‌دهد. (توحید مفضل، علامه مجلسی، ص 6۲؛ ر.ک: مغردات الفاظ القرآن، راغب اصفهانی، ص ۵۸؛ مجمع البحرین، مجلد اول، ص ۲۳4: فرهنگ بزرگ جامع نوین، ج ۱، ص 108)

استاد کریم پور در ادامه بیان کرد: سرچشمۀ اشک، «عاطفه و احساس» است که در پی شوق و عشق، شکست و تنگدلی، محرومیت و یأس، پیروزی و شادکامی و یا حزن و اندوه از آسمان دیدگان ریزان می ‌شود و به همراه خود تلطّف و مهربانی، شوق به ادامه دادن راه و حرکت محبوب، شرکت در حماسۀ عزیز از دست ‌رفته، تصمیم به تقویت آرمان وی و همدلی با افکار او و تصمیم به ارتباط معنوی افزون‌تر و همسویی با صالحان و پاکان را به ارمغان می ‌آورد.

وی اظهار داشت: از جلوه‌ های معنوی پیدا و پنهان اشک که در سخنان معصومان علیهم ‌السلام بدان اشاره شده است، «رقت قلب» و «استجابت دعاها» است. امام صادق علیه‌ السلام در سخنی زیبا فرمود: «إذا رَقَّ أحدُكُم فَلیدعُ‌، فإنَّ القلبَ لا یرِقُّ حَتّى یخلُصَ؛ آن زمان که رقت قلب پیدا کردید، همان زمان دعا کنید که همانا قلب هرگز رقت نمی‌ یابد تا آنکه از هرگونه تیرگی و ناپاکی خالص شود.» (الکافی، ج ۲، ص 447) این حالتی معنوی و قدسی است که اجابت دعا را به همراه دارد.

هنگام ریزش باران، وزش بادها و شهادت شهیدان

استاد مرتضی کریم پور یادآور شد: پیشوای روشن‌اندیش شیعیان، امام صادق علیه‌ السلام چهار زمان ارزشمند برای دعا بیان کرده و فرمود:

در چهار زمان خواسته‌های خود را از خدا بخواهید که در این ساعات درهای آسمان باز است [و دعاها به اجابت نزدیک خواهد بود].

1. هنگام ورزش بادها که غبار در هوا پراکنده می‌شود.

2. زمان برطرف شدن سایه‌ها، هنگام ظهر.

3. هنگام نزول قطرات باران.

4. هنگامه‌ای که در آن اولین قطرۀ خون از بدن مؤمنی مقتول خارج می‌شود.

«اطْلُبُوا الدُّعَاءَ فِی أَرْبَعِ سَاعَاتٍ عِنْدَ هـُبـُوبِ الرِّیـَاحِ وَ زَوَالِ الْأَفـْیـَاءِ وَ نـُزُولِ الْقَطْرِ وَ أَوَّلِ قَطْرَةٍ مِنْ دَمِ الْقَتِیلِ الْمُؤْمِنِ فَإِنَّ أَبْوَابَ السَّمَاءِ تُفَتَّحُ عِنْدَ هَذِهِ الْأَشْیاء» (الکافی، ج ۲، ص 476 و 4۷۷)

ز) در نماز وتر و پس از نماز صبح، ظهر و مغرب

این استاد حوزه علمیه قم در ادامه بیان کرد: ارزش و آبروی عبادت – به ‌ویژه نماز و قرائت قرآن - چنان است که «ثواب شاکران» به آدمی عطا می ‌شود، گرچه هیچ دعا و درخواستی از خدای خویش نداشته باشد. برتر از این برکت بزرگ آن است که معصوم علیه‌ السلام فرمود: آنان که دو رکعت نماز بخوانند و بدانند که در آنچه می‌گویند، پس از دادن سلام و پایان نماز، هر گناهی که بین آنها و خدای تعالی بوده است، آمرزیده می ‌شود. (الدعوات راوندی، ص ۲6 و ۲۸)

وی افزود: امام صادق علیه ‌السلام چهار زمان را، هنگام استجابت دعا دانسته و می‌ فرماید: دعا در چهار زمان اجابت می‌شود:

 1. در یک رکعت پایانی نماز شب به نام وتر.

 ۲. بعد از نماز صبح.

 3. پس از نماز ظهر.

 4. بعد از نماز مغرب.

«یسْتَجَابُ اَلدُّعَاءُ فِی أَرْبَعَةِ مَوَاطِنَ فِی اَلْوَتْرِ وَ بَعْدَ اَلْفَجْرِ وَ بَعْدَ اَلظُّهْرِ وَ بَعْدَ اَلْمَغْرِبِ» (الکافی، ج ۲، ص 447)

ح) هنگام قرائت قرآن، گفتن اذان و آمادگی سپاه اسلام برای کارزار

استاد کریم پور اظهار داشت: لحظه‌ های خاص زندگی که در آن ارتباطی ویژه با مقدماتی مؤثر در ارائه دعا و درخواست از پروردگار فراهم می ‌شود، اجابت دعاها و استجابت خواسته‌ ها را بهتر و بیشتر مهیا می‌ کند و انسان را به اوج معنویات و پاکی‌ها می ‌رساند. «ِاغْتَنِمُوا اَلدُّعَاء»؛ غنیمت بدانید دعا را [و هرگز دچار غفلت سستی و کاستی نشوید]. این عبارت امام صادق علیه ‌السلام است که در آن توجه شیعیان روشن‌اندیش را به ساعات و لحظات خاص دعا جلب کرده و می‌فرماید: غنیمت شمرید دعا را در چهار زمان [ارزشمند و مورد انتظار اجابت]:

1. هنگام قرائت قرآن.

 ٢. زمان اذان.

 ٣. وقت نزول باران.

 ٤. هنگامۀ آمادگی دو سپاه (حق و باطل) برای شهادت

«اغْتَنِمُوا الدُّعَاءَ عِنْدَ أَرْبَعٍ عِنْدَ قِرَاءَةِ الْقُرْآنِ وَ عِنْدَ الْأَذَانِ وَ عِنْدَ نُزُولِ الْغَيْثِ وَ عِنْدَ الْتِقَاءِ الصَّفَّيْنِ لِلشَّهَادَةِ» (الکافی، ج ۲، ص 447)

 ط) زمان غروب آفتاب به‌ویژه در روز جمعه

این استاد حوزه علمیه قم در ادامه بیان کرد: حضرت فاطمه سلام الله علیها دربارۀ دعای روز جمعه از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نقل می ‌کند که پدرم فرمود: «اِنّ فی الجمعةٍ لساعةً لایوافقها رجلُ مسلم یَسْأل الله عزوجلّ فیها خیراً اِلّا اَعْطاه ‌ایاه»؛ در روز جمعه ساعتی است که هر خواستۀ خیر و نیکویی در آن ساعت به اجابت می ‌رسد. از آن حضرت سؤال کردم: کدام ساعت است؟ فرمود: «إِذَا تَدَلَّى نِصْفُ عَینِ الشَّمْسِ لِلْغُرُوبِ» آن هنگام که نصف قرص خورشید در افق پنهان شود. از آن پس زهرای مرضیه سلام الله علیها در این ساعات از غروب روز جمعه دست به دعا و راز و نیاز برمی ‌داشت و حتی شخصی بر بام می ‌فرستاد تا با پدید آمدن این حالت، او را باخبر سازد و آن بانو، در این هنگام دعا کند. (دلائل الامامه، ص 4؛ التالی الأخبار، ج ۳، ص 44؛ عوالم، ج ۱۱، صص 6۲6 و 6۲۷)