به گزارش پایگاه اطلاع رسانی نشست دوره ای اساتید، در جلسه نشست مشورتی اساتید نشست دوره ای تعدادی از اساتید بزرگوار حوزه علمیه قم نیز دیدگاه های خود را نسبت به موضوع جلسه مشورتی نشست دوره ای اساتید مطرح نمودند که به بخشی از بیانات این عزیزان اشاره می شود.

استاد ابن الرضا از اساتید حوزه علمیه قم در این جلسه به این نکات مهم اشاره نمودند:

1- برگشت به استقلال در حوزه علمیه قم

2- خارج کردن دروس اصول حوزه از مدارس تحت برنامه و مؤسسات؛

3- احیاء فضایل اخلاقی در حوزه مانند قناعت و مناعت طبع

استاد احمد دهقان نیز نسبت در مورد عوامل مؤثر در رونق دروس آزاد، به نکات ذیل، اشاره نمودند:

1- تعطیلی مؤسسات غیر مفید و موازی یکدیگر

2- سعه صدر مکفی مرکز مدیریت و مجریان شورای عالی حوزه و شنیدن صدای اساتید منتقد وضعیت موجود و حضور مسئولین اجرایی حوزه در جلسات نقد و بررسی وضعیت موجود.

3- تجهیز مدارس و مراکز علمی آموزشی به تجهیزات نوآورانه؛ مانند ویدئو پروژکتور به همراه ایجاد تجهیزات صوت مناسب در فضای کلاس ها.

4- امکان تدریس تمام دروس آزاد، اعم از دروس عقلی و نقلی در تمام مدارس. چه اینکه برخی از مدارس، همانند مدرسه فیضیه اجازه نمی دهند تا دروسی مثل لمعه به صورت آزاد تدریس بشود.

5- عدم تبعیض در استفاده از امکانات آموزشی برای تمام سطوح درسی حوزه

6- تقویت علمی دروس آزاد

7- ایجاد فضای رقابت سالم در بین شاگردان برای فهم بهتر دروس و اهدای جوایز به طلاب ممتاز

8- احیای سنت تقریر نویسی و اعطای هدایای مادی و معنوی به صاحبان تقریرات کامل

9- ارتباط صمیمی اساتید و شاگردان: با استفاده از فضای محبتی بین اساتید و طلبه ها، می توانیم آنها را از مؤسسات به دروس آزاد بیاوریم.

10- کاهش مشکلات اقتصادی و معیشتی طلاب از طریق افزایش شهریه، آن هم با صرفه جویی در هزینه های غیر مهم مانند ساختن مدارس علمیه مجلل و ساختمان های مجلل اداری حوزوی در قم و استان های دیگر و جلوگیری از برگزاری همایش های غیر ضرور.

11- ایجاد فضای مناسب برای به وجود آمدن روابط وحدت آفرین و صمیمی اساتید در حوزه، برگزاری برنامه های تأثیرگذار با حضور مسئولین اجرایی حوزه که موجب دلگرمی طلاب و رونق دروس می گردد.

 12- نظام جمهوری اسلامی ثمره خون بیش از 200 هزار شهید است؛ و حوزه های علمیه حدود 5000 شهید را به نظام جمهوری اسلامی تقدیم نموده است. رویکرد منفی به این نظام یا فراموشی آرمان های شهیدان از سوی برخی از اساتید در عدم رونق دروس حوزوی تأثیرگذار است؛ بدین ترتیب روز قیامت گرفتار شکوه و شکایت شهیدان خواهیم بود. نادیده گرفتن دستاوردهای عظیم و حیات بخش انقلاب اسلامی، ظلمی است به مردم شهید پرور ایران و روز قیامت، باید در برابر شهیدان پاسخگو باشیم.

13- موضع گیری های درست و عدالت محور اساتید شاخص، در مسائل سیاسی، اجتماعی، امنیتی و اقتصادی کشور و جهان اسلام، در رونق دروس و حضور طلبه های جوان و انقلابی تأثیر فراوان دارد.

در ادامه جلسه، استاد میرزا احسان زاهری کاشانی به بیان دیدگاه های خود در زمینه عوامل رونق دروس آزاد در حوزه پرداخت؛ این استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم خاطرنشان کرد: با توجه به کم شدن ورودی به کلاس های دروس آزاد، در جذب اساتید، باید به میزان استاد مورد نیاز برای تامین مدرس در کلاس های درس توجه کنیم.

وی افزود: معیشت طلاب از موضوعات مهم است؛ هزینه هایی که صرف تزیین ساختمان ها و دیگر هزینه های اینچنینی می شود، باید صرف معیشت طلاب گردد؛ امری  که برای رسیدگی به آن، نیاز به جلسات متعدد داریم. پیشنهاد می کنم بین نشست اساتید و شورای مدیریت و وزارت ارشاد برای  دادن مجوز به مؤسسات جدید، به خصوص در قم، هماهنگی انجام بشود تا از افزایش بی رویه تعداد اینگونه مؤسسات جلوگیری بشود.

استاد محمد ربانی در خصوص عوامل رونق دروس آزاد در حوزه های علمیه خاطرنشان کرد: بحث معیشت طلاب، موضوع مهمی است؛ از سوی دیگر، موقوفات فراوانی وجود دارد که نیت واقف آن، «ترویج مکتب اهل بیت علیهم السلام» بوده است. لازم است تا جلسات مستقلی در این زمینه برگزار گردد؛ همچنین گروهی تشکیل بشود تا با رجوع به مسئولین مربوطه این امر را پیگیری کنند؛ این مطلب درست است که صرف توجه به این امر، می تواند نیازهای حوزه را تأمین کند.

وی افزود: در موضوع جلسه، سخن از «احیای رونق دروس آزاد» است. طبیعتا همگی بر مثبت بودن نتایج دروس آزاد اتفاق نظر داریم. چه اینکه مراجع بزرگوار و علمای اعلام بر اساس همین سیستم، رشد کرده اند و لازم است تا دروس فعلی به حالت سابق برگردد.

استاد ربانی در ادامه بیان داشت: مستحضر هستید که مؤسسات، بخشی از طلبه ها را جذب کرده اند. برخی از مؤسسات، دروس تا سطح کفایه را تدریس می کنند و برخی دیگر از مؤسسات هستند که حتی دروس آزاد را برای طلبه ها گذاشته اند و آنها را جذب می کنند. نسبت به هر کدام، باید راهکارهایی جداگانه اندیشید؛ به هر حال اگر بخواهیم امسال پیگیری کنیم تا آنها تعطیل بشوند، با توجه به در نظر گرفته شدن بودجه و همین طور، طی کردن بخشی از راه، این امر، امکان پذیر نیست؛ لازم است تا برنامه ای بلند مدت برای این موسسات تهیه بشود. این مؤسسات باید نتیجه کارهای خود را ببینند که «یحسبون انّهم یحسنون صنعا» اما در عمل، طلبه به خاطر نبودِ اساتید متعدد در درس واحد، نسبت به آن درس از کیفیت پایین علمی بهره می برد.

این استاد حوزه علمیه قم بیان داشت: مؤسسات باید بگذارند تا فقه و اصول در دروس آزاد اجرا بشود؛ و اگر خواستند، درس های تخصصی همانند کلام و فلسفه را در مؤسساتشان دنبال کنند. لازم است تا در این زمینه برنامه ها به درستی تفکیک و اجرا بشود تا شاهد بی رونقی در دروس آزاد نباشیم.

استاد کاظم قاضی زاده از اساتید حوزه علمیه قم در بیان موضوع جلسه خاطرنشان کرد: یکی از علل کم رنگ شدن دروس حضوری می تواند شبکه های مجازی باشد. پیشنهاد می شود که دبیرخانه یک کار علمی و میدانی و بر اساس جامعه آماری مناسب انجام بدهد؛ تا به طور علمی روشن شود که چه عواملی در کم رونق شدن این دروس دخیل بوده است؛ و روشن بشود که کدام عوامل را می توانیم اصلاح کنیم و کدام عوامل را نمی توانیم.

وی افزود: در این جلسه و حتی در جلسات عمومی نشست اساتید که بیش از هزار نفر از اساتید حضور دارند، شاهد آن هستیم که کسی از مدیران حوزه تشریف نیاورند. کسانی که در این جلسه حضور ندارند، نماینده اساتید حوزه نیستند. چه اینکه عدم حضورشان نشان از عدم التفات به نظرات اساتید حاضر در آن جلسه است.

استاد خزائلی از اساتید حوزه علمیه قم خاطرنشان کرد: جلسات متعددی در خصوص موضوع جلسه برگزار گردیده است؛ خود ما در حضور آیت الله اعرافی جلساتی داشتیم و این مواردی که در این جلسه بیان گردید، در سال گذشته تذکر داده شد؛ اما متأسفانه مورد توجه و عمل قرار نگرفت؛ با این حال به برخی از مشکلات اشاره می کنیم.

این استاد حوزه علمیه قم در ادامه بیان داشت: یکی از مشکلات، وجود مؤسساتی است که در جذب طلابی که از شهرستان می آیند، اختیار تام دارند و سپس برگزاری دروس حوزوی در همه سطوح در این موسسات و دادن مدرک به طلاب این موسسات است. باید توجه داشته باشیم طلبه هایی که می خواهند در مراکز مختلف مشغول بشوند، حداقل باید سطح مقدمات حوزه را تمام کنند.

استاد خزائلی تأکید کردن: یکی دیگر از مشکلات ما، کم بودن ورودی های حوزه است و یکی دیگر از مشکلات، امتیاز دادن به برخی از کتاب هایی است که در برابر رسائل و کفایه قرار داده شده است و به آنها نمره و رتبه داده می شود؛ مکرر به این مشکل اشاره شده است؛ اما ترتیب اثر داده نمی شود. شکی نیست که باید متون حوزوی به روز بشوند؛ اما چگونه می شود انتخاب درسی دارای امتیاز باشد و چنین امتیازی برای درس دیگر نباشد. در این صورت طلبه ها کمتر به سراغ کتاب های قدیم می روند؛ چرا که می خواهند از امتیازات کتب جدیده بهره مند بشوند.

استاد خزائلی افزود: یکی دیگر از مشکلات، رفتن از حوزه ها برای اشتغال به کار است. خروجی حوزه ها نسبت به ورودی به آن، افزایش یافته است. طلبه مایل است تا در قضاوت، دانشگاه، آموزش و پرورش و ... مشغول به کار بشود.

استاد خزائلی در ادامه به بیان پیشنهاداتی پرداختند:

الف: نباید به برخی از مراکز و مؤسسات اجازه بدهند تا به طلبه ها مدرک بدهند؛ بلکه مدرک باید در خود حوزه علمیه داده شود؛ این امر در حالی است که برخی از طلبه ها جذب برخی مؤسسات می شوند؛ چرا که به آنها گفته می شود بعد از گذراندن دوره ای، به آنها اجازه تدریس داده می شود.

ب: تشکیل جلسات با حضور مدیران و افراد مؤثر در حوزه؛ مقام معظم رهبری در سفری که به قم داشتند، بر تشکیل میزگردها تأکید داشتند. این مشکلات در حضور افرادی که اثرگذار هستند، باید انجام بپذیرد؛ نه با معاونین و نماینده های آنها.

ج: تنظیم راهکار عملی و ارسال آن برای شورای محترم مدیریت. این جلسات باید خروجی ملموس داشته باشد؛ چه اینکه با صرف طومار نوشتن، مشکل حل نمی شود.

د: حوزه ها از نظر مالی دچار مشکل هستند. یکی از راه حل ها، احیای موقوفات، و دیگری جمع آوری زکات است. ما شاهد آن هستیم که طلبه های اهل سنت با زکات است که اداره می شوند.

ه: انگیزه برای شرکت طلبه ها در درس ها کم است؛ باید نسبت به افزایش انگیزه طلبه ها برای حضور در این درس ها فکر کرد.

استاد سید صادق محمدی از اساتید حوزه علمیه قم در بیان راهکار برای رونق دروس آزاد و حل مشکلات حوزه خاطرنشان کرد: یکی از کارهایی که باید مورد توجه قرار بگیرد، احیای موقوفات است.

دوم: انگیزه تلبس در بین طلاب، ضعیف شده است. فقه معاصر برای ایجاد انگیزه تلبس در بین طلاب بسیار مؤثر است. لازم است تا اساتید این فضای درسی را به خوبی دنبال کنند.

سوم: احیای سنت های حوزه؛ سیستم ترمی مشخصه ها و مؤلفه هایی دارد که موجب کاهش ایجاد انگیزه می شود.

چهارم: حضور و غیاب، هم در از بین بردن انگیزه درسی طلاب تأثیرگذار بوده است. طلبه نسبت به حذف شدن درسش به خاطر حضور و غیاب، حساس است؛ از این رو این امر می تواند اثر منفی در انگیزه درسی او داشته باشد.

پنجم: بحث مؤسسات است. نسبت به مؤسسات می گوییم مجوز برای مؤسسات از جاهای مختلف غیر از حوزه داده می شود که باید برای آن فکری کرد. نسبت به تداوم کار مؤسسات باید گفت اگر چه «ما من عامّ الا و قد خصّ»؛ اگر مؤسسه ای لازم است، نسبت به موجودیت آن نباید شک داشت؛ چه اینکه اگر آن مؤسسه لازم نیست باشد؛ باز هم بحثی نسبت به تخصیص آن نباید داشت. باید نسبت به تأسیس و استدامه مؤسسه از ریشه بحث و بررسی لازم بشود؛ بنابراین راهکار عملیاتی برای ادامه کار مؤسسات باید وجود داشته باشد. شاید تعطیلی مؤسسات موجود، امکان پذیر و به صلاح نباشد اما به نظر می رسد برنامه ای که در این باره عملیاتی باشد، این است که طلبه هایی که در مؤسسات حضور دارند، حداقل یک درس را خارج از مؤسسه شرکت کنند تا بر رونق درس های آزاد هم اضافه بشود.

ششم: پیشنهاد می شود چند نماینده از طرف اساتید به طور مستمر در مراکز مشورتی حوزه شرکت کنند و به این واسطه نظرات اساتید بیان بشود.